Bản đồ - Siem Reap

Siem Reap (ក្រុងសៀមរាប, ; เสียมราฐ, trong tiếng Việt cũng viết theo phiên âm là Xiêm Riệp) là tỉnh lỵ tỉnh Siem Reap, nằm ở tây bắc Campuchia. Địa danh này theo tiếng Khmer nghĩa là "Xiêm bại trận". Đây là một thành phố rất hút khách du lịch vì vị trí của nó nằm ở cửa ngõ vào khu vực quần thể Angkor.

Siem Reap có nhiều kiến trúc kiểu thuộc địa và kiểu Tàu nằm trong khu phố Tây, quanh chợ cũ. Thành phố có sân khấu biểu diễn điệu múa Apsara, các cửa hàng thủ công, các nông trại nuôi tằm và các cánh đồng lúa của vùng nông thôn và làng chài, tràm chim gần hồ Tonlé Sap. Ngày nay, Siem Reap là một điểm đến nổi tiếng của du khách với nhiều khách sạn và nhà hàng. Các khách sạn nhà hàng nhỏ nằm quanh khu chợ cũ, các cơ sở lớn thì nằm ở giữa sân bay Quốc tế Angkor và dọc theo Quốc lộ 6. Thành phố có sân bay Quốc tế Angkor nối đến các thành phố khác trong khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam, chủ yếu phục vụ du khách tham quan di sản thế giới Angkor Wat.

Cái tên "Siem Reap" có nghĩa là "Xiêm bại trận", và thường được xem như một sự ám chỉ trong một cuộc xung đột nhiều thế kỷ giữa vương quốc Xiêm và Khmer, mặc dù điều này có lẽ là không có thật. Theo truyền thống truyền khẩu, vua Ang Chan (1516–1566) đã đặt tên cho thị trấn là "Siem Reap", nghĩa là "thất bại của Xiêm", sau khi ông ta đánh bại một đội quân xâm lược bởi vua Xiêm Maha Chakkraphat năm 1549. Tuy nhiên, các học giả như Michael Vickery coi thuật ngữ này chỉ đơn thuần là một từ nguyên dân gian hiện đại, và duy trì rằng tên Siem Reap và Chân Lạp (tên cũ mà Trung Quốc đặt cho khu vực này) có lẽ có liên quan, nguồn gốc thực sự của cái tên vẫn chưa được biết.

Câu chuyện truyền thống tuyên bố rằng vua Ang Chan của Campuchia đã cố gắng khẳng định sự độc lập lớn hơn từ Xiêm, mà sau đó đã trải qua những cuộc đấu tranh nội bộ. Vua Chairachathirat đã bị đầu độc chết bởi vợ lẽ của ông, Phu nhân Sri Sudachan, người đã phạm tội tà dâm với một người dân bình thường là Worawongsathirat, trong khi nhà vua đang chỉ huy một chiến dịch kháng chiến Vương quốc Chiang Mai. Sudachan sau đó lập người yêu của mình lên ngai vàng. Do căm ghét bà ta, các quý tộc Xiêm thông đồng với nhau và lừa giết cả hai người và con gái mới sinh của họ, sau đó mời Hoàng tử Thianracha lên ngai vàng tức Vua Maha Chakkraphat (1548–1569). Khi người Xiêm đang bị phân tâm bởi các vấn đề nội bộ triều đình của họ, vua Ang Chan cho rằng đây là thời cơ chín muồi để tấn công. Ông đánh chiếm thành phố Prachin Buri của Xiêm La năm 1549 và bắt rất nhiều người dân vô tội làm nô lệ. Chỉ sau đó ông mới biết được rằng ngôi kế vị đã được giải quyết và Maha Chakkraphat là người cai trị mới. Ang Chan ngay lập tức rút lui về Campuchia, đem cả những người bị bắt về cùng ông. Vua Maha Chakkraphat giận dữ vì cuộc kháng chiến không được chư hầu nào viện trợ, nhưng Miến Điện cũng đã chọn xâm lược qua Đèo Ba Chùa. Quân đội Miến Điện là mối đe dọa nghiêm trọng hơn nhiều, khi chúng đã chiếm Kanchanaburi và Suphanburi. Quân đội này cũng đã kéo quân tiến đến Ayutthaya.

Trước nguy cơ mất kinh thành, quân đội Xiêm đã đánh bại thành công quân Miến Điện, buộc chúng phải nhanh chóng rút lui qua đèo. Suy nghĩ của Maha Chakkraphat sau đó hướng sang Campuchia. Không chỉ có Ang Chan tấn công và cướp phá Prachin Buri, biến người dân thành nô lệ, nhưng ông cũng từ chối không cho Maha Chakkraphat một con voi trắng mà ông yêu cầu, từ chối ngay cả việc thần phục Xiêm. Maha Chakkraphat ra lệnh cho Hoàng tử Ong, thống đốc của Sawankhalok, dẫn đầu một đoàn quân viễn chinh để chinh phạt Ang Chan và thu hồi những người bị Ang Chan bắt giữ. Quân đội đối đầu gặp nhau, và Ang Chan đã giết Hoàng tử Ong với một phát bắn mũi tên may mắn từ lưng voi. Quân đội Xiêm sợ hãi chạy trốn, và Ang Chan được cho đã bắt sống 10.000 lính Xiêm. Để kỷ niệm chiến thắng vĩ đại của mình, Vua Ang Chan được cho là đã đặt tên cho cuộc chiến "Siem Reap", có nghĩa là "Thất bại hoàn toàn của Xiêm".

Trong thực tế, các nguồn lịch sử còn tồn tại khiến khả năng câu chuyện dân gian này xuất hiện rất khó, kể từ khi người Khmer từ bỏ kinh thành Angkor đến hơn một thế kỷ trước đó, khi một cuộc xâm lược quân sự khác từ Xiêm đã chiếm Angkor Wat. Việc Angkor thất thủ năm 1431 trùng với thời kỳ suy yếu của vương quốc Khmer, mặc dù lý do đằng sau sự bỏ rơi kinh đô này là không rõ ràng.

Từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX, sự đấu tranh giữa giới quý tộc Khmer đã dẫn đến sự can thiệp định kỳ và sự lấn át của cả hai nước láng giềng lớn ở 2 phía Đông và Tây của Campuchia, Đại Việt và Xiêm La. Siem Reap, cùng với Battambang (Phra Tabong) và Sisophon, các thành phố lớn ở phía tây bắc Campuchia, dưới sự quản lý của Xiêm La và các tỉnh được gọi chung là Nội Campuchia từ 1795 đến 1907, trước khi chúng được nhượng lại cho Đông Dương thuộc Pháp. Trong thế kỷ 18, dưới sự cai trị của Vương quốc Ayutthaya, thành phố có tên tiếng Thái là là Nakhorn Siam.